مراحل رشد جنین از دیدگاه قرآن

ترکمن سسی-خداوند بلند مرتبه بيان مي كند كه آفرينش انسان ها در چند مرحله صورت مي گيرد،اگر به آيات قرآن كريم بيانديشم مشاهده مي كنيم كه خداوند متعال درآيات 12تا15 سوره ي مومنون درباره ي مراحل رشد جنين توضيح داده اند كه با دقت در اين آيات پي مي بريم كه با دانش امروزي كاملٲ مطابقت دارد.

چند نمونه از اين آيات را كه با دانش امروزي كاملٲ تطبيق دارد،به شرح زير است: 

  از نطفه تاعلقه

 ((ثم خلقنا النطفۃ علقۃ))

سپس او را به صورت نطفه اي درآورده ودر قرارگاه امن(رحم مادر)جاي مي دهيم.

همراه با لقاح وتشكيل زيگوت،زيگوت به وجود آمده شروع به تقسيم نموده،درآغاز به دو بخش،بعد به چهار بخش و....تكثير مي شود،بدون اينكه بر حجم تخم افزوده شود.

اين روند تقسيم زيگوت،در طول حركت زيگوت به سوي رحم اتفاق مي افتد،آن هم به وسيله ي حركات انقباضي رحم ومژك هاي لوله رحم.وقتي كه زيگوت به رحم رسيد به صورت يك توده سلولي در خواهد آمد كه اصطلاحٲ توته يا مارولا مي خوانند.

پس ازاينكه جنين دررحم لانه گزيني كرد،سلولهاي سطحي آن ازسلولهاي داخلي جدا شده،به صورت سلولهايي استوانه اي شكل يا تروفوبلاست در مي آيند كه كاركرد اصلي آن،تٲمين غذا براي جنين است.

بعد ازآن سلولهاي تغذيه كننده به درون لايه ي مخاطي رحم نفوذ كرده،به آن آويزان مي شونداين كار درمدت 24ساعت ادامه مي يابد وبدين طريق مرحله ي شكل گيري علقه كامل انجام مي شود.

چه بسا زيبايي اين تعبيرقرآني جز براي كساني كه اين توده ي سلولي رابه صورت آويزان نه كاملٲچسبيده به رحم مشاهده كرده اند قابل تصورنباشد.

در اينجا لازم است كه اشاره اي به آياتي داشته باشيم كه انسان را به ياد زماني مي اندازد كه به صورت توده اي سلولي در رحم مادر معلق بوده،از آن گرما، غذا وآرامش مي گرفته است. 

خداوند در اولين سوره اش به نام علق  كه بر پيامبر نازل كرد فرمودند:((اقراباسم ربك الذي خلق ،خلق الانسان من علق))بخوان به نام پروردگارت آن كه (همه جهان را)آفريده است،انسان را از خون بسته آفريده است.       

 از علقه تا مضغه

((فخلقنا العلقه مضغۃ)) 

 سپس اين لخته خون را به صورت قطعه گوشت جويده اي آفريديم،بعد ار پايان علقه،در هفته ي سوم بارداري،مرحله ي مضغه آغاز مي شود،آن هم با تشكيل توده سلولي سلولهايي كه بعد ازجداشدن سلولهاي غذارسان باقي مي مانندتا عملكرد خود را ادامه دهند.

درابتدا،مضغه عبارت است از پاره گوشتي كه دو لايه دارد:لايه ي بيروني اكتودرم ولايه ي دروني يا آندودرم بعد از آن،لايه ي سومي ميان اين دو شكل مي گيرد كه لايه ي  مياني يا مزودرم نام دارد.

ازابتداي بارداري تا پايان هفته ي چهارم،هيچ يك از اعضاي جنين قابل تشخيص نيستند لذا مي توان اين مرحله را با نام مرحله ي ((غيرمحلقه))نام گذاري كرد.در اين مدت،بارداري وارد مراحل حساس و مهم خود شده،ازهفته ي پنجم،تمايز و تفاوت اعضا شروع مي شود؛زماني كه در آن لايه هاي زاينده،حركت وتغيير شكل مي دهند،چيزي كه در علم جنين شناسي خوانده   مي شودو قرآن از آن به ((تخلق))تعبير مي فرمايد.

در اين مرحله،هر يك از سلولهاي زاينده ي لايه هاي سه گانه مضغه براي ساخت وپردازش يكي از اعضاي بدن واردعمل مي شود و تمامي اين مراحل،در طي رشد و تكامل صورت گرفته تا آفرينش انسان به بهترين وجه و زيباترين شكل انجام پذيرد.

مرحله ي تخلق تقريبٲ در ماه سوم بارداري به پايان مي رسد.در اين زمان،طول جنين10 سانتي متر و وزن آن حدودٲ 55گرم است كه مي توان آن را مرحله ي مضغه ي متخلقه يل شكل گيري اعضا ناميد.

مضغه يا پاره گوشت دو مرحله را طي مي كند:الف :مرحله اي كه مضغه فاقد هرگونه عضو يا سيستم بدني است ودرآن هيچ يك از اعضاي بدن شكل نگرفته اند وما آن را مرحله ي مضغه ي غيرمخلقه ناميده ايم.

ب:مرحله اي از مضغه كه در آن اعضا و سيستم هاي بدن مشخص شده اند و ما آن را مضغه ي مخلقه يا شكل گرفته خوانديم.

با برسي مراحل مضغه،اعجاز بزرگ قرآن كريم در توصيف تطورات مضغه روشن مي شود آنجا كه مي فرمايد: ((ثم من مضغۃ مخلقۃ و غير مخلقۃ ))و پس از آن به يك قطعه گوشت(جويده شده)در مي آوريم كه برخي بسامان وبرخي نابسامان است.                                                             

 معمايي كه همواره ذهن همه ي دانشمندان را به خود جلب كرده،اين است كه چه كسي باعث مي شود كه سلولهايي يكنواخت سازنده ي اندام ودستگاه هاي پيچيده و حيرت انگيز،شعور، قند،مراكز تفكرو....باشد؟

اين معما بي پاسخ مي ماند تا اينكه روزي بدانند آن خداي مبدع در اين حيات همانا الله است وروزي كه به اين معما پاسخ دهند،بيشتر يقين مي كنند.((هو الله الخالق الباري المصور له الاسماءالحسني يسبح له ما في السماوات والارض وهو العزيز الحكيم))او خداوندي است كه طراح هستي وآفريدگار آن ازنيستي و صورتگر جهان است.داراي نامهاي نيك و زيبا است.چيزهايي كه در آسمان ها وزمين هستند،تسبيح او مي گويند و او چيره كار بجاست.       

و هم چنين خداوند در قرآن كريم مي فرمايند:

((فخلقنا المضغۃ عظامٲ فكسونا العظام لحمٲ))واين تكه گوشت جويده را بسان استخوان هاي ضعيفي در مي آوريم و بعد بر استخوان ها گوشت مي پوشانيم.

اين آيات،فقط به شكل گيري استخوان،قبل از گوشت (عضلات)اشاره نكرده،بلكه اين آيات از مرحله ي تمايز و تخلق كه با مضغه كوچك آغاز مي شود، سخن مي گويد.

وزن جنين ازماه سوم به بعد افزايش مي يابد.زن باردار در ماه چهارم حركت جنين را كاملٲاحساس مي كند،جنين دختر زودتر از جنين پسر به حركت در مي آيد.ودر ابتداي ماه چهارم ضربان قلب شروع مي شود،مي توان محل تجلي قدرت خداوند را از اولين صداي ضربان قلب مشاهده كرد.

قرآن كريم،پس از بيان مراحل خلقت جنين به اين مرحله نيز اشاره نموده ((انشٲناه خلقٲ آخر)) =(جنين را)با(دميدن جان به كالبدش)پديده ديگري خواهيم كرد.   

دانشمندان دريافته اند كه جنين در اواخر بارداري مي تواند بشنود و اولين صداي گوشنواز براي جنين،صداي ضربان قلب مادر است،اين صداي دل انگيز و جاودانه جز مهر و عطوفت و بخشش چيزي نمي شناسد،آن،صداي فرو خورده ي قلبي بزرگ است،يعني قلب مادر و بدين شيوه،محبت و وظيفه بين مادر و جنين شكل مي گيرد،در حالي كه مادر در رنجي است كه جز او كسي قادر به تحمل آن نيست.

 براي همين خداوند بلند مرتبه مي فرمايند:

((و وصينا الانسان بوالديه حملته امه وهنا علي وهن و فصاله في عامين ان اشكر لي و لوالديك الي المصير))

ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش كرده ايم مادرش بدو حامله شده است و هر دم به ضعف و سستي تازه اي دچار آمده است.پايان دوران شير خوارگي او دو سال است كه هم سپاسگذار من و هم سپاسگذار پدرومادرت باش و بازگشت به سوي من است.

با مراحل رشد جنين از ديدگاه قرآن كريم تا حدودي آشنا شديم،آيا شايسته نيست كه خداوند را چنان كه حق است دريابيم و از آستانش بخواهيم كه به ما وقار و فروتني عنايت فر مايد؟!

((ما لكم لا ترجون لله وقارٲ  و قد خلقكم اطوارٲ))

شما را چه مي شود كه براي خدا عظمت و شكوهي قائل نيستند؟در حالي كه خدا شما را در مراحل مختلف خلقت به گونه هاي گوناگوني آفريده است.

کامل(خالد)گلباغی،نویسنده کرد

نوشتن دیدگاه