محمد علی اسلانی معاون پرورشی مدیریت آموزش و پرورش علی آباد کتول: کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی در مدارس به مراتب آسانتر از سطح جامعه است!

ترکمن سسی - با گسترش مشکلات اقتصادی در سال های اخیر و به تبع آن افزایش طلاق، سرقت، اعتیاد و ...  در بین برخی خانواده ها، بسیاری از دانش آموزان در معرض آسیب های اجتماعی گوناگون قرار گرفته اند.

کارشناسان آسیب های اجتماعی را رفتاری می دانند که به طریقی با انتظارات  مشترک و منطقی اعضای یک جامعه سا زگا ری ندارد  و بیشتر افراد آن را ناپسند و نادرست می دانند.  در واقع هر جامعه از اعضای خود انتظار دا رد از ارزشها و هنجارهایی متناسب با هویت اجتماعی جامعه  تبعیت کنند، اما همواره عده ای  پا ره ای ا ز این ا رزشها وهنجا رها را رعایت نمی کنند و در تضاد با ارزش های اخلاقی و اجتماعی هستند. جا معه افرادی که هماهنگ و همساز با ا رزشها وهنجارها باشند سازگار یا همنوا اشخاصی را که بر خلاف آنها رفتا ر می کنند نا سا زگار یا نا همنوا می خواند ا ز میان افراد نابهنجار کسی که رفتار نابهنجار ش زودگذر نباشد ودیر گاهی دوام آورد،کجرو یا منحرف نامیده می شود ورفتار او را انحراف اجتماعی یا آسیب اجتماعی می خوانند. هر چند شاید به دلیل وجود برخی قوانین در مدرسه و نظارت مستمر مدیر و معلم بر رفتار های دانش آموزان، بروز  آسیب های اجتماعی در مدارس کمتر محتمل است ولی پرهیز از قانون شکنی و گرفتار شدن در دام آسیب های اجتماعی در بین دانش آموزان به ویژه در خارج از مدرسه اجتناب ناپذیر است.

در حقیقت باید اذعان داشت گسترش روز افزون آسیب های اجتماعی (خشونت و درگیری، ترک تحصیل، قلدری، مصرف دخانیات، مصرف قرص های روان گردان و مشروبات الکلی، فرار از مدرسه، اعتیاد، سرقت، تشکیل گروه های معارض و وندالیسم و…) به وی‍‍‍‍‍‍‍‍ژه در سال های اخیر در بین دانش آموزان و همچنین شیوع مفسده های آشکار و پنهان، افزایش قابل توجه بزهکاری ها و کژروی های اجتماعی و آلودگی به مواد مخدر، به ویژه در میان جوانان و نوجوانان جامعه در حال گسترش است و این امر مستلزم تعمق و چاره اندیشی اساسی است.

هر چند دلایل بروز  آسیبهای اجتماعی دانش آموزان عمدتا ناشی از علل و عوامل خارج از مدرسه و پاره ای موارد و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و ... است، اما متولیان آموزش و پرورش در کشور در صددند با ارائه راهکار های عملی و استفاده از ظرفیت معلمان و مشاوران، تا حدود زیادی از اثرات این آسیب ها بکاهند. چرا که برگزاری دوره های مختلف، ، آموزش استفاده مناسب از اینترنت، ، بکارگیری شیوه های فرهنگی کارآمد ، استفاده از مشاوران و روان شناسان در مدارس، غنی سازی اوقات فراغت، ایجاد شادی و نشاط در بین نوجوانان، برگزاری مسابقات ورزشی و فرهنگی و هنری  و... قطعاً به کاهش آسیبهای اجتماعی و فرهنگی در بین دانش آموزان کمک می کند.

بر خی از  راه های ارتقای مهارت های اجتماعی دانش آموزان که در مدارس قابیلت اجرا دارند و در قالب های مختلف در مدارس پسرانه و دخترانه اجرا می شوند به شرح زیر هستند:
الف)  توجه به ساختارهای اجتماعی محله یا منطقه ای که مدرسه در آن قرار دارد در برنامه ریزی های درسی و غیر درسی
ب) راهکارهای چگونگی قطع ارتباط با دوستان نالایق و ناشایست نشان دادن تاثیرات مخرب مراوده با این افراد
پ) برگزاری کارگاه های متنوع در راستای آموزش مهارت های زندگی نظیر روابط اجتماعی سالم، دوست یا بی، نحوه صحیح مطالعه و ...
ت) توجه به عقایدو افکار دانش آموزان و پذیرش نظرات آنان در اجرای برنامه های آموزشی و مهارتی در  مدرسه
ث) ارزش گذاری و تقویت عزت نفس،  تقویت ارزش های دینی و اجتماعی در بین دانش آموزان
ج)  آموزش مهارت نه گفتن در برابر خواسته های غیر منطقی و اغوا کننده

ح) طبقه بندی آسیب­ های اجتماعی  نوپدید مرتبط با فضای مجازی و استفاده از کارشناسان و متخصصان این حوزه در مدارس جهت حل معضلات دانش آموزان

خ)  ارزیابی برنامه های اجرایی پیشگیری و کاهش آسیب از حیث میزان موفقیت، موانع و چالش ها، قوت و ضعف و تغییر رویکرد ها در صورت نتیجه نگرفتن

البته اقدامات عملی دیگری نیز در مدارس قابل اجرا هستند که با برنامه ریزی و هماهنگی با سازمان هایی نظیر بهزیستی، نیروی انتظامی، سازمان تبلیغات و ... هم اکنون در مدارس در حال اجرا هستند و تا کنون چندین بار کارشناسان حوزه های ذکر شده با حضور در مدارس در خصوص پیشگیری از مواردی نظیر اعتیاد، گرایش به دخانیات، خطرات فضای مجازی نسبت به برگزاری کارگاه و جلسات پرسش و پاسخ و برنامه هایی نظیر یاریگران زندگی، آموزش بلوغ نوجوانی و ... اقدام نموده اند.

امید است با همکاری و همراهی همه سازمان ها و نهادهای متولی امر زمینه بروز آسیب های اجتماعی در جامعه کنترل گردد و شاهد پرورش نسلی مسئولیت پذیر و بهنجار  در کشور عزیزمان ایران باشیم.

خبرنگار: وحید حاج سعیدی

نوشتن دیدگاه