مصاحبه اختصاصی ترکمن سسی با فعال مدنی افغانستانی از ایالت کندز/ترکمنی با دردهای بزرگ

ترکمن سسی-نورالله ایشچی ناظر حقوقی سازمان ملل در امور پناهندگان،از ترکمنهای افغانستان است که در دلش غم های بزرگی دارد.

ایشچی،ناظر حقوقی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و بی مکان شدگان جنگی است،کار وی تحقیق و ارزیابی حالات حقوقی افراد پناهنده و بی مکان و معرفی آنها به موسسات خیریه ای چون سازمان های همکار جهت کمک های اولیه مواد غذایی و مسکن است.

این ناظر حقوقی سازمان ملل در روزهای گذشته شاهد درگیری های میان طالبان با نیروهای مردمی و حکومت مرکزی بوده است،هنگام تماس سایت ترکمن سسی نیز وی در نزدیکی محل این درگیری ها حضور داشت،گرچه تاکید می کند بعد از دخالت نیروهای حکومت مرکزی درگیری ها تا حد زیادی فروکش کرده است.

در هنگام تماس ما با وی هرچند که به دلیل نبود آنتن دهی کافی و فاصله چند هزار کیلومتری،چندین بار تماس ها قطع شد ولیکن وی با متانت و آسوده خاطری خاصی دردها و رنج های مردمش را گفت.

این شاعر هم اکنون 42 ساله و متولد شهر آقتیپه شهرستان قلعه زال ولایت کندز است،علاوه بر اینکه ناظر حقوقی سازمان ملل است،عضو فعال جامعه مدنی افغانستان است و اعتقاد راسخ دارد که ترکمنهای افغانستان نیاز به علم و دانش اندوزی بیشتر دارند.

متن زیر گزیده ای از سوالات و جواب های ما با این فعال شاخص مدنی افغانستان است.

ترکمن سسی:وضعیت مردم و ترکمنها در منطقه قندوز که چند وقت درگیر جنگ بودند؟اکنون چگونه است؟

ایشچی:ترکمن ها در ولسوالی ( شهرستان ) قلعه زال،چهار دره،امام صاحب،دشت ارچی و در مرکز کندز زندگی میکنند.

این چهار شهرستاتی که نام بردم،تقرییا 60% تحت کنترل طالبان میباشند و جوانان ترکمن هم در بین طالبان حضور دارند و هم در بین نیرو های دولتی،در صورت درگیری از هر دو طرف تلفات میدهند.

فعلا تنها قومندان و یا کومیتان (گروه)که از ملیت ترکمن شناخته شده است،محمد نبی گویچلی است که بیشتر از 120 نفر سرباز دارد و داخل چوکات دولت به شکل ملکی از ساحات ترکمن نشین دفاع میکند و هیچ گونه امتیازی از دولت نمی گیرند.

ترکمن سسی:ترکمنها در افغانستان شخصیت برجسته سیاسی دارند؟

ایشچی:وزیر حج و اوقاف محترم عثمانی از ترکمن های امام صاحب کندز هست.مشاور امور دینی رئیس جمهور ملا جوره از کندز است،مشاوراجتماعی رئیس جمهور قانع صاحب از قلعه زال است.

مشاور ورزش و جوانان،معاونین اول رئیس جمهور یعنی مشاور ژنرال دوستم حمید مرادی از ترکمن های بلخ است مشاور اقوام مصطفی قل بای از ولایت جوزجان است.

رئیس دفتر اجرائیه دولت نورالله ارساری از امام صاحب کندز است.سه وکیل(نماینده) ترکمن از کندز داریم در پارلمان،هر سه از قلعه زال هستند و  5 ژنرال ارتش داریم.

ترکمن سسی:آیا گروه هایی در مناطق مختلف و ترکمن نشین افغانستان فعالیت دارند که قصد آنها جذب جوانان ترکمن برای اهداف خویش باشند؟

ایشچی: ترکمن های افغانستان تا هنوز وارد گروه داعش نشده اند،صرفا در چند شهر ترکمن ها به عضویت طالبان در آمدند،در شهرستان های دشت ارچی،امام صاحب،قلعه زال،چهاردره،این مناطق در ولایت کندز هستند.

در ولایت جوزجان ترکمن های شهرستان های آقچه،منگجک،مردیان و در ولایت فاریاب شهرستان اندخوی تعدادی کمی ترکمن به طالبان پیوسته اند.

طالبان اجازه فعالیت به گروه هایی مثل داعش را نمی دهد و ترکمنهای افغانستان از داعش بیزار هستند،حتی اگر طالبان هم اجازه دهد ترکمنهای افغانستان به داعش روی خوش نشان نمی دهند.

ترکمن سسی:چرا هم اکنون پناهندگان مسلمان کشورهای منطقه خاورمیانه به کشورهای اروپایی می روند؟

ایشچی:باید بگویم این مهاجرت ها یک پروژه و پلان طراحی شده توسط کشورهای غربی هست که به دو دلیل طراحی شده است:قصد اول این کشورها ضعیف ساختن نیروی بشری کشورهای خاورمیانه است و علت دوم آن گسترش و جاگزین نمودن فرهنگ غرب به فرهنگ اسلام می باشد.

در منظر دیگر باید بگویم،اسلام اکنون منبع تجارت خوبی برای بعضی ابر قدرت های جهان شده است،که چند مورد را ذکر می کنم،تجارت اسلحه،تجارت و انتقال موادنفتی،آزمایش سلاح های مختلف،زیر فشار قرار دادن کشور های رقیب از اهم آنها است.

هدف دیگر آنها اسلام هراسی و نابود کردن اسلام به وسیله برخی از گروه های افراطی منطقه است،اگر اندکی توجه کنید متوجه میشود که در تمام کشورهای اسلامی به جز عربستان و ایران جنگ سنگین داخلی جریان دارد و بعضی کشورها که آرام هم بودند با مداخله آمریکا دچار جنگ های داخلی گردیدند که از قبیل کشور های عراق،مصر،سوریه،یمن هستند.

ترکمن سسی:وضعیت روحانیون و مساجد مناطق ترکمن نشین افغانستان چگونه است؟

ایشچی:در یک کلام ساده و مختصر عرض می کنم،ترکمن های افغانستان را محروم از نان و آب کنید ولی مساجد و علمای دینی اش را کار نگیرید این شعار ترکمن ها هست.علت اصلی دور ماندن جوانان ترکمن در افغانستان از گروه های انحرافی و افراطی نیز همین مساجد و روشنگری روحانیون بوده است،و در این راه مساجد و روحانیون تاثیر بالا و غیرانکاری داشته اند.

ترکمن سسی:ترکمنها چند درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می دهند؟

ایشچی:در ولایت کندز در شهرستان های قلعه زال،دشت ارچی،امام صاحب،چهار دره و در داخل مرکز کندز تورکمن ها زندگی میکنند.

شهرستان قلعه زال 85 درصد کل نفوس،شهرستان ارچی 40 درصد کل نفوس،شهرستان امام صاحب 40 درصد کل نفوس،شهرستان چهاردره 30 درصد کل نفوس،را ترکمن تشکیل میدهد و در شهرستات های علی آباد و خان آباد نیز تعدادی کمی ترکمن ها زندگی میکنند.

در ولایت بغلان شهرستان چشمه شیر 50 درصد کل نفوس،بغلان مرکزی 10 شهرستان تالا و برفک 70 درصد کل نفوس،ولی این ترکمن ها تقریبا از ترکمن بودن خلاص شدند چون تعدادی از بزرگان شان ترکمنی میدانند ولی جوانان فراموش کردند.

در ولایت بلخ شهرستان کیلدار 100% ترکمن،شهرستات شوردپه 100% ترکمن،شهرستان دولت آباد 60 درصد ترکمن،شهرستان بلخ 20 درصد ترکمن،شهرستان شولگره 15 درصد ترکمن هستند.

در ولایت جوزجان شهرستان های 5 گانه ( فیض آباد،مردیان،آقچه،خانقا،چهار شنگی ) 70 درصد ترکمن، شهرستان قارقین 100% ترکمن،شهرستان خمآب 100% ترکمن،شهرستان خواجه دو کوه 40 درصد ترکمن،شهرستان درزاب 25 درصد ترکمن و مرکز جوزجان که شهر شبرغان نام دارد 40 درصد ترکمن میباشند.

در ولایت فاریاب شهرستان های چهار گانه ( اندخوی،خان چهارباغ،قرمقول، چهارمی اسمش فراموشم شده ) 65 در صد ترکمن شاخ و قیصار 30 ترکمن میباشد.

ولایت بادغیس شهرستان مارشاخ 80 درصد ترکمن هستند.

در ولایت هرات شهرستان تورغندی 90 درصد ترکمن میباشد و در مرکز هرات هم 10درصد ترکمن هستند.

این فعال مدنی افغانستان،دردهای زیادی دارد که بگوید و در اولین تماس ما سخنانی بر زبان می راند که قلم از بیان آنها عاجز است،شاید تلخ ترین سخنی که از وی شنیدم این جمله بود که قیمت یک انسان در مکان زندگی ام صد دلار شده است و امیدوار است روزی آرامش به افغانستان بازگردد و امنیت بر تمام مملکت ها حاکم باشد.

ترکمن سسی:تصاویر زیر،سربازان محمد نبی گویچلی را نشان می دهد که چند روز قبل توسط یکی از یاران نزدیک وی گرفته شده است،تصاویری که ترکمنها را در خط مقدم مقابله با طالبان نشان می دهد.

مصاحبه از برهان الدین فاتح

نوشتن دیدگاه