ترکمن سسی : نورمحمد دانشمند - مراسم نکوداشت شاعر و عارف نامی ترکمن مختومقلی فراغی، پس از دو سال تعطیلی به دلیل شرایط کرونایی، امسال در آخرین پنج شنبه اردیبهشت ماه در آق توقای برگزار شد.
امسال برای اولین بار هفته نکوداشت مختومقلی فراغی ، علاوه بر شهرها و مناطق عمده ترکمن نشین، در چندین شهر استان از جمله در شهرستان مینودشت، علی آبادکتول، رامیان و حتی کردکوی برگزار شد که به نوبه خود ابتکار جالبی از طرف متولیان فرهنگی استان بود.
در واقع مراسم های هفته نکوداشت مختومقلی فراغی طی یکی دو هفته اخیر در نقاط مختلف استان برگزار و اوج مراسم در آخرین پنج شنبه اردیبهشت ماه با حضور مقامات ارشد استانی، میهمانان خارجی و اقشار مختلف مردمی همراه با اجرای برنامه های متنوع و جشنواره های فرهنگی ورزشی در آق توقای شهرستان مراوه تپه برگزار شد.
امسال نیز انجمن های فرهنگی و ادبی مناطق ترکمن نشین همانند دوره های قبل از بازوان اصلی برگزاری این مراسم ها بودند. هرچند هرکدام از این گروه های فرهنگی و ادبی به صورت مستقل و جداگانه در هفته نکوداشت مختومقلی وارد میدان شدند وجود اعضای با تجربه و فرهیخته و جوانان پرانرژی و ظرفیت بزرگ آنها در غنای مراسم ها موثر بودند و همدلی، توان افزایی و مشارکت موثر آنها می تواند بیش از پیش کیفیت این مراسم ها را دوچندان بکند هرچند احتمال دارد در صورت تجمیع فعالیت انجمن ها ، تریبون ها محدود شده و جهت گیری خاصی داشته باشد. در کنار آن مشارکت بخش دولتی ، حمایت استاندار به عنوان بالاترین مقام اجرایی منطقه و فرمانداران شهرها نیزشایسته قدردانی بود به طوریکه از ماه ها قبل با دعوت از اعضای انجمن های فرهنگی ادبی ، فرمانداران و متولیان فرهنگی و چندین نوبت برگزاری جلسات هماهنگی مراسم نکوداشت این مسیر را هموارتر کردند.
در این میان به لحاظ امکانات گسترده تر و نیز در راستای وظایف اجتماعی آنها انتظاری که از بخش دولتی وجود دارد ارایه خدمات رفاهی به شرکت کنندگان مراسم اعم از آب آشامیدنی ، سرویس های بهداشتی ، سایبان ها ، تسطیح و آب پاشی محوطه ، در اختیار گذاشتن خدمات برق و نصب دکل های تقویت و رله امواج تلفن های همراه ، تابلوهای نشانگر مسافت بویژه عدم فروش بلیط ورودی است که همواره برای شرکت کنندگان اهمیت داشته است. ارایه این تمهیدات از طرف متولیان دولتی می تواند بر کیفیت مراسم ها تاثیر محسوسی داشته باشد. البته در همه جای دنیا نیز نه تنها از شرکت کنندگان مراسم و همایش ها ، پولی نمی گیرند بلکه بودجه خاصی در فرمانداری ها و شهرداری ها و ادارات فرهنگی وجود دارد که آن همایش های مردمی را بصورت مادی و معنوی پشتیبانی می کنند . یکی از فعالان فرهنگی منطقه تعریف می کرد که در دوره زمامداری نیازوف در ترکمنستان ، هنگام تحویل سال نو ، نوروز در ترکمنستان بودم . شاهراه شایولی بزرگترین و اصلی ترین خیابان پایتخت را بسته بودند و عبور وسایل نقلیه ممنوع بود . از 5 استان گروه های هنری آمده بودند و در همان بزرگراه شاه یولی جشنواره فرهنگی و هنری برگزار می کردند. دولت هم مکان هایی را تعیین کرده بود و نوشابه و ساندویچ رایگان توزیع می کرد . مردم هم با پختن چکدیرمه و بورگ ، بیشمه و غذاهای متنوع پذیرایی می کردند . آشکار است که هماهنگی و همکاری بخش دولتی و بخش خصوصی ، جذابیت و نشاط مراسم را صد چندان می کند .
هفته نکوداشت مختومقلی با توجه به سوابق برگزاری آن طی سال های گذشته و نیز شهرت و اعتبار فرهنگی آن می تواند یک همایش بین المللی باشد و با هماهنگی های بیشتر ماه ها قبل از روز مراسم پایانی با انتشار فراخوان و دعوت از پژوهشگران و محققان فرهنگی و ادبی از تمام نقاط دنیا بر کیفیت محتوای مراسم افزود. در واقع انتظار است چنان برنامه ریزی کرد تا در داخل کشور نیز محققان بیشتری در محتوای مراسم مشارکت داشته باشند که این موضوع بر پربارتر شدن جنبه های علمی مراسم خواهد افزود.
همانگونه که شاهد بوده ایم طی سال های پیشین همواره بخش هنری و اجرای موسیقی سنتی توسط هنرمندان یکی از بخش های پررنگ مراسم بود کما اینکه امسال نیز چنین بود. اما به نظر می رسد بسیار شایسته خواهد بود تا تقویت جنبه های علمی و پژوهشی این همایش بزرگ بر جنبه های هنری آن در سال های آتی مدنظر برنامه ریزان مراسم باشد. ایده ها و تفکرات شاعر از جنبه های مختلف مورد واکاوی و تحقیق و تفحص قرار گیرد و جنبه های علمی و پژوهشی غالب باشد تا ارزش های نهفته در آثار آن شخصیت بزرگ بیش از پیش استخراج و مورد استفاده جامعه قرار گیرد.
آشکار است که مختومقلی فراغی پدر ادبیات کلاسیک ترکمن و از ستون های شعر و ادب ترکمنی است اما فرهنگ و ادب ترکمنی منحصر به آن شاعر و عارف بزرگ نیست و شایسته خواهد بود تا به دیگر چهره های درخشان زبان و ادب ترکمنی از جمله محمدولی کمینه، مسکین قلیچ، ماتاجی ... و دیگران نیز بیشتر بها بدهیم و برای شناساندن آنها نیز به نسل جوان تر مراسم هایی از این جنس برگزار بکنیم.
طی سال های اخیر نمونه هایی از این مراسم ها را در نکوداشت دولت محمد بال قزل در شهر بندرترکمن و نیز نکوداشت طریک شاعر سیمین شهری در کومیش دپه شاهد بوده ایم و اینها ابتکار خوبی است که باید تداوم داشته باشد. بعد از مراسم رسمی عصر پنج شنبه، محافل ادبی و برنامه های خوبی در چادرهای شهرهای مختلف برگزار شده و نکات ارزشمندی مطرح شده است. چه خوب است این موارد ثبت و ضبط شود تا در فرصت های مناسب و از طریق رسانه ها اطلاع رسانی عمومی شود.
از جمله نکات بارز بخش مردمی مراسم امسال غنی سازی بحث های ادبی توسط اساتید تاریخ و ادبیات ترکمنی در چادرهای فرهنگی بود. شخصیت های ادبی در کوران بحث ها و نشر مقالات ارزشمندشان شناخته می شوند . برای همه این برنامه ها مشارکت و فعالیت دوچندان انجمن های فرهنگی و ادبی منطقه لازم است و آنها از هم اکنون برای سال آینده برنامه تعریف و حمایت های لازم را جلب بکنند تا در مسیر خدمت به شعر و ادب و فرهنگ ترکمنی اقدام شایسته تری داشته باشیم. به عنان مثال پیش از این مراسم رسمی در روز جمعه برگزار می شد و ده ها هزار نفر از علاقمندان مختومقلی بعد از مراسم مردمی شامگاه پنجشنبه و صیح جمعه در مسیر بازگشت بودند اما امسال ، عصر پنجشنبه برگزار شد و انصافا در آق توقای اجتماع عظیمی شکل گرفت.
اما در کنار همه تلاش های و همت دوستداران فرهنگ ادب منطقه، عدم حضور دو نماینده ترکمن در مراسم مختومقلی نیز برای بسیاری سوال برانگیز بود. چه خوب بود که همه ظرفیت های اجتماعی و سیاسی ترکمن ها در این رویداد بزرگ آنچنان که شایسته مختومقلی فراغی است سهیم بودند.
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.