نسل اول، دوم و سوم رانندگان ترکمن صحرا

ترکمن سسی - نازمحمد یگن محمدی - در ترکمن صحرا سالیان سال کاروان هایی متشکل از شترها و اسب ها و ارابه های اسبی (آت ارابه) و ارابه هایی که کشنده ی آنها گاوهای نر بودند (اوکوز ارابه)، کالاهای تجاری و مسافران را جابه جا می کردند.

بارکشتی ها در کمیش دفه و خواجه نفس و بندرترکمن تخلیه می شد و توسط این کاروان ها  به سایر نقاط از جمله گنبد و بجنورد و بالعکس حمل می گردید . در دوره ی پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار اولین مظاهر تمدن جدید و صنعت در منطقه پدیدار گشت. آنا مَد ساری پدر سید حاجی زاوودی اولین اتومبیل را به کمیش دفه آورد و به تدریج افراد و شخصیت های دیگر اقدام به خرید ماشین های باری و سواری کرده و حرفه ی رانندگی به عنوان یک شغل در منطقه به وجود آمد .
قدیم ترین اتومبیل ها دارای لاستیک های تو پُر و بخشی ازداخل چرخ آن از چوب و تخته درست شده بود. احتمالاً اولین اتومبیل ها ساخت روسیه و آلمان بوده ولی از زمان جنگ جهانی دوم ،ماشین های ساخت کشور آمریکا از جمله کامان کار ، فورد و دوج و پلیموت و ماشین 10 چرخ کمپانی استودی بکر روز به روز بیشتر مورد استفاده قرارمی گرفت . فورد و استودی بکر مسافرکش به تاختا ماشین معروف بودند.

پس از آن در حدود سال های 1327 و یا 1328 تراکتورهای کیس، اینتر ناش لانس و کمباین های آستین، مسی فرگوسن به منطقه وارد شد. چرخ های تراکتور کیس، فلزی خاردار بوده است. البته سرعت ماشین ها نسبت به امروز بسیار کمتر بوده و جاده ها هم وضعیت مناسبی نداشتند . به عنوان مثال در سال 1308 شمسی ماشین کامان کار نورجان حاجی آخوند نژاد صبح از گمش دفه حرکت کرده و پس از طی مسیر و عبور از قارقی، امچلی (سیمین شهر) و آق قلا و انبارالوم شب به گنبد می رسید. اتوبوس قدیمی قربان شوفر غایبی در صورت بارندگی و باتلاقی بودن مسیر، صبح که از گنبد حرکت می کرد فردا ظهر به گمش دفه می رسید. مسافران که گردو غبار راه تمام لباس هایشان را گرفته بود به محض پیاده شدن مدتی در هوای آزاد لباس هایشان را می تکاندند.
ماشین غایب غایبی همیشه احتیاج به هول دادن داشت تا ماشین روشن شود و مردم یالّا یالّا کنان ماشین را هول می دادن و به همین جهت او به یالّا غایب مشهور شد. یکبار هم ماشین یالّا غایب که احتمالاً دو نفر مسافر آخوند داشته به رودخانه خواجه نفس که پل چوبی داشته و بخشی از پل شکسته سقوط کرده و معلق شده است. مالک ماشین نظرقلی بسیج بود از طایفه توماج، در اتوبوس کامان کار دو طرف نیمکت برای نشستن مسافران و وسط برای بار آنها بوده است. در آن زمان در کمش دفه فقط یک اوکوز ارابه وجود داشته است.

از لاستیک چرخ اتومبیل، دانش آموزان به عنوان پاک کن استفاده می کردند. مسافت بین کمش دفه و گنبد حدود 150 کیلومتر می باشد. بعضی از رانندگان لقب هایی داشتند از جمله : شوفر (راننده)، پابدا( مارک ماشین )،ناس، یتیم ، مُسُلّط و .... که پسوند نام آنها بوده است. اغلب راننده ها خود مکانیک و تعمیرکار ماهری بودند و اگر در راه ماشین خراب می شد معمولاً خود همان جا ماشین را تعمیر می کردند.

 گواهینامه های اولیه به صورت های پایه سوم ، پایه دوم ، پایه یکم که پایه سوم  و دوم در مازندران و پایه یکم در مرکز ( تهران ) و مشهد صادر می شده است. ما این رانندگانِ کامیون و بار بر و مسافرکش را برحسب سال به سه نسل( دوره) تقسیم کردیم که اسامی این بزرگواران را به شرح زیرمی آوریم. بر اثر کثرت این قشر زحمتکش امکان دارد نام برخی از راننده های قدیمی از قلم افتاده باشد. از خوانندگان عزیز می خواهیم که اگر نام راننده ای  را در منطقه می شناسند که در این سه دوره بوده و ذکر نشده به ما یادآوری نمایند.

نسل های اول رانندگان ترکمن صحرا (حدود 105 سال پیش)
آنا مَد ساری پدر سید حاجی زاوودی (اولین کسی که ماشین به ترکمن صحرا آورد)- سیدحاجی زاوودی (پدر تاشلی بهمنیار /زاوودی)- نورجان حاجی آخوند نژاد (پدر خداوردی آخوند نژاد در سال 1308 کامان کار داشت) - نورجان یگن محمدی ( برادر قربان ،ملاخدروجان محمد- می گویند راننده ی ماهری بوده است) - حاجی جان محمد  یگن محمدی (پدر رانندگان طواق، محمد، بردی محمد، صالح- همراه برادر بزرگش قربان حاجی اولین کارخانه برق گنبد را راه اندازی کردند ) - غفور مظفری ( کمش دفه پدر مهندس مظفری ،صمد، نورمحمد و عبدالخالق) - ملا شوفر مسلمی (پدر نورجان ،اراز جان و آشورجان و شریک تراکتور خداقلی مرادی) - حاجی بردی خوزینی( پدر ابدی /ارازبردی خوزینی کارمند بانک صادرات) - دردی محمد جعفری –- قلیچ قربان امانی نزاد(  پدر جلال امانی نژاد) - قربان شوفر غایبی( پدر حالی و طوقی غایبی) - غایب غایبی ( معروف به یالّا غایب  اهل خواجه نفس) - حاجی منگلی شیرمحمدی ( پسر آنه محمد حاجی که اتومبیل های زیادی داشته است ) - خوجم بردی قاضلی کر  - ملا منگلی طالبی( پسر بزرگ عظیم طالبی -پدر قول لی ) - رجب روخی ( پدر بردی حاجی روحی کامان کار داشته است ) - حاجی پناه ارجمند (پدر خدر ارجمند و پدربزرگ دکتر داود ارجمند ) - رجب صوفی شفیقی (ملقب به رجب سقلی -پدر قربان شفیقی) - حاج صوفی عبائی - آدجان چایچی (بندرترکمن –پدر کاکاچایچی) - ژرژ رمنی ( راننده مسیر گرگان -گنبد)

نسل دوم رانندگان ترکمن صحرا (حدود 90 سال پیش)
حاجی گلدی آنه محمد زاده  (پدر حاجی آنه محمدزاده و برادر اراز و عبدالعظیم) - قلیچ بحری (پدریوسف بحری)- موخد اللهیاری - الیاس اللهیاری - عبدالله عفیفه - آدجان  گنبدی  ( ملقب به آدجان شوفر) - قارا ....(پسرآمان آرخ) -یخشی مد امانبائی ( یخشی شوفر)- دردی نادری (فرزند ندر،مکانیک خبره وپدرداوود نادری)- محمد عراز آخوند نژاد (پدر مهندس خلیل آخوند نژاد) -اراز جان سیدی ( معروف به ارجان )- حاجی قربان معارفی - کشر مردانی-محمد آنه بروسان (پدر مهندس بروسان )-شیرآقا شیریان (برادر دکتر شیریان پسر محمد اراز )موخد نجاری (پدر حاجی محمد-صالح –نورجان ناصر )- بیرام صنعتی-سید حاجی سید محمدی - حاجی یگن محمد یگن محمدی (پدر ملاخدر–حاجی محمد-نورمحمد-سعید) - حاج کریم یگن محمدی (پدر جاجی بردی –حاجی گلدی- حاجی درددی- فرهاد) -صالح قرنجیگ (پدر عزیز قرنجیگ)-گلدی خوزینی (بندرترکمن–پدر کریم خوزینی)-تاج محمد روحی (پدر یاخشی روحی) - الله برن مفیدی (پدرعبدالرحمان–احمد–محمد مفیدی)- قربان قلیچ حاجی راهبی-آیدجان  قارا (کمش دفه)- اَمک افسری - نورچی افسری– عاشر عشقی - آنا قربان کارگر (پدر عطاکارگر )

نسل سوم رانندگان ترکمن صحرا ( حدود 80 سال پیش )
تاج ولی خرمی –طواق محمد یگن محمدی (پدر عبداللطیف-ناصر- وهاب)- آیچی روحی–جبار مظفری (پسر حاجی یاوشان و پدردکتر قادیرمظفری)–نورمحمد مظفری(پسر غفور مظفری) -آنا بردی تراج (پُولی حاجی)– عبانظر پور -اُدک جوازی– اراز آنه محمد زاده -آنه ولی خرمی –آشور مَد عاشری -نظرقلی بسیج (از طایفه توماج و مالک ماشین حادثه دیده درپل خواجه نفس) –حلیم جان مخدومی (پسر خدر و پدر خدر – مصطفی-آشور-ناصر) – عطاجان حسنی (هیوه چی) – حاجی نور گنبدی (پدر نوری گنبدی)- حاجی رحیم گنبدی – حاجی محمد گوکلانی (پدر بالی-چنگیز گوکلانی) – خدای وردی لازمی( پادّی) – طاغن قلیچ شوفر (یول لی) – قاوشت رضوانی (مسیرکمش دفه–بندر) – عیسی عبدالله زاده – عبدی تراج (قره خانی) – ارازمحمد کاکائی- بایرام قلیچ عاده ای کلته– ماشدی (صفر) یارعلی– آمان رابطی (پدر مهندس امین رابطی)– تاج محمد گوکلانی– آنا طاغن پور (پدر قربان دردی طاغن پور) – قلیچ دردی حاجی شیر محمدی (پدر طاغن دردی–رشید) – بابی گریگوریان – خدر و الیاس ارساری- مرد قلیچ قرنجیگ (پدر جماالدین) – یعقوب امانبائی – نوری رضوانی – سید قلی حق نما – تاشلی (فرزند برکلی حاجی-کمش دفه)– اراز حالی محمدی– طواق حالی محمدی– برجان یگن محمدی- عبدالله بهرامی– ندر قرنجیگ (پدر صالح) – نورخان (شیرگنبد)- یحیی (شیر گنبد ) - خوجم بردی قرنجیگ – عطا معروفی- طوقی بصیری– قربان جعفری- عید مُدحاجی نیازی – صفر دوجی– دردی فلی حالی پور (پسر اوستا قواد ) بایری عبایی– نغمت کمالی ( کمش دفه) - مادجان ملاخانی (کمش دفه) – بردی قلیچ ملا خانی (کمش دفه) – نازبردی ملاخانی(کمش دفه)- حاجی گلدی ایلمانی (بندرترکمن ) – عبدی گوک علاقی(بندر)- خدر گلدیخانی (بندر)- کَوجی تاریخی(بندر)- عطا آهنگری (پدربزرگ عیسی آهنگری - بندر)– نوری بهلکه (بندر)حکیم افسری (بندر)- امیرسرداری(بندر)- موخد سلیمانی(پدر ابراهیم–بندر)- جوهر شیرعلی(بندر)- صفر شیدائی (بندر)-عیدجان حنفی(بندر)-گلدی مختومی (بندر-تخته ماشین داشت حدود سال 1332 ) –پِرن قلی قجری (گنبد)– آنا مراد یلقی (گنبد) – مجید مرجانی( گنبد) – امان آقا مرجانی(گنبد) - رضا ترک (بندر) – محمدعلی جهانگیری (بندر)- یحیی بیانی– غفور گرگانی–حاج موسی نعمتی– بلخانی– یوسف سلیمانی– ایشان خوجه– امام امانی (پل بین چای قوشان کوچک و گرکز توسط او ساخته شد) حاجی مراد کوچکی – عطاحاجی نورمحمدی (قبلاً نام خانوادگی افغانی داشته است) – آنه عراز قیادی - ارازحاجی قیادی– نظر قیادی( نمایندگی تعاونی پی ام تی داشته است ) – قربان گلدی قوئین لی – یعقوب توماج– عنایت کمالی– گوکی صیادی (صیادچی)– قل محمد روحی– حاجی گلدی تقی بائی – چاقان دُری- طویجان شیرمحمدلی - حاجی نیاز بردی قارلی- طواق شیدائی

نوشتن دیدگاه