یاشولی و یاشولی گری فرصتها و آسیب ها

عبدالمناف آق ارکاکلی:دموکراسی،مردم سالاری،احزاب،جناح ها و کلمات مشابه،واژه هایی است که همه روزه از رسانه های جمعی و گروهی می شنویم .

نمونه بارزعملی شده این کلمات زیبا و آرمان گرایانه درانتخابات نمود پیدا کرده است. انتخابات در ترکمن صحرا را می توان از چندین منظر نگاه و تحلیل کرد.در این میان یکی از مسائلی که در هر انتخابات به آن تاکید می شود مساله یاشولی گری و نقش یاشولی ها در انتخابات است.

یکی از سوالات مهمی که برای هر ذهن پویا و کاوشگر پیش می آید بیان این نکته است که آیا یاشولی ها واقعا جایگاه حقیقی که آنگونه ادعا می شود را در میان عوام و خواص ترکمن دارا هستند یا عوام فریبی و پوپولیستی است و دور یک محور در حال چرخش هستیم؟

جامعه ترکمن از دیرباز عشیره ای و قبیله ای است و در قدیم الایام با رضایت خان یا ریش سفیدان یک قبیله و طایفه تمام آن طایفه نسبت به تصمیم گرفته شده تمکین می کردند.البته باید توجه کرد منظور از یاشولی انتخاباتی که در سایت ها و مطبوعات ترکمن بازتاب داده میشود افراد ریش سفید نیست بلکه فعالان انتخاباتی است و لفظ یاشولی بکار برده شده در مطبوعات به دلیل مقدس بودن این لفظ است. درباره یاشولی های انتخاباتی باید گفت اغلب یاشولی های انتخاباتی ترکمن از صلاحیت خاص سیاسی برخوردار نیستند و به اعتراف خودآنان یاشولی گری و تجربه آنان مبتنی بر فعالیت ها و تجارب گذشته آنان است که ضرب المثل معروف تجربه بالاتر از علم است را در توجیه عملکرد خویش علم می کنند .

یاشولی های انتخاباتی چه کسانی هستند؟سیستم انتخاب آنها چگونه است؟آیا از وجهه مناسبی برخوردار هستند؟سوالاتی است که اغلب ترکمنها در ذهن دارند. بیشتر مردم ما شناخت کافی نسبت به فعالان انتخاباتی خود ندارند و این موضوع باعث سخنان بی شماری در باب یاشولی ها می شود. در هر منطقه ای سیستم ده الی پانزده نفری که ادعای یاشولی گری دارند در انتخابات اظهار نظر می دهند و در عالم واقعیت هم کم و بیش تاثیر گذار هستند.حال باید پرسید آیا یاشولی های انتخاباتی فرد اصلح را به جامعه معرفی می کنند و چگونه انتخاب می کنند؟چرا بیشتر انتخاب ها پشت درهای بسته و غیرعلنی است و شب آخر تبلیغات شایعه پراکنی می شود که اجماع روی فلانی است؟ احزاب در مقابل عملکرد ضعیف اعضای خویش پاسخگوی مردم هستند ولیکن سیستم یاشولی گری و خرد جمعی فاقد چنین خصیصه ای است و مردمی که نسبت به عملکرد نماینده خویش صحیح یا غلط اعتراض دارند به جایی جز لعن و نفرین نمی رسند.

اگر بپذیریم که یاشولی ها فردی را راهی مجلس می کنند به عبارتی لااقل باید مقابل وجدان خویش پاسخگو باشند.سوال مهم دیگری که در مقابل این ادعا مطرح می شود بیان این نکته است که چرا نمایندگان سابق که با حمایت یاشولی ها صاحب کرسی مجلس می شوند با حمایت همان یاشولی ها نمی توانند بار دیگر این عنوان را به دست بیاورند؟ شاید ترکیب قومی و طایفه ای ترکمن صحرا ازاهم دلایل باشد ولیکن چرا کسی به عملکرد ضعیف نمایندگان ترکمن اشاره نمی کند؟چرا شهیدان هلاکو و طیار باعث شوردر میان ترکمنها شدند؟شاید بسیاری نمی خواهند بت یاشولی های انتخاباتی شکسته شود.

اگر بخواهیم یاشولی های انتخاباتی را بی طرف بدانیم باید بپذیریم که در حال فریب خود هستیم چرا که تجربه نشان داده است چنین امری بسیار سخت است و لااقل در منطقه گنبد یاشولی ها جز چند نفر اعلام حمایت رسمی از کاندیدای خاص کردند و اختلافات قابل توجهی نیز با هم دارند. از ایراداتی به یاشولی های انتخاباتی از طرف طیف تخصیلکرده در معنای عام به یاشولی گری می شود کم تحملی در برابر انتقادات و جواب های قدیمی به سوالات مدرن است. چرا که چندین سال با رویه خویش جلو رفته و تغییر رویه خویش را نمی پذیرند .در طیف دیگر این یاشولی های چند نفره کمتر کسی جز نزدیکان خود را به جمع خود معرفی می کنند که جای شبهات بی شماری دارد.

از سویی دیگر شنیده می شود دربرخی از شهرها برخی افراد در لباس یاشولی افرادی را برای قیچی کردن آرای دیگری به عرصه انتخابات وارد می کنند که در صورت صحت باید ترکمنها به حال خود تاسف بخورند. از رفتارهایی که یاشولی های انتخاباتی مرتکب می شوند و باعث شده است بسیاری از کاندیداهای شاخص با وجهه بالا در میان مردم از هم اکنون کم و بیش از عدم تمکین خود به طور غیر مستقیم خبر بدهند . در این شرایط در میان یاشولی های انتخاباتی ترکمن اختلافاتی شنیده می شود که می توان گفت از روی عشق آنان یا بی اطلاعی آنان است،مثلا بومی بودن مساله ای است که یاشولی های گنبد از اکنون دو کاندیدای شاخص را به غیر بومی بودن محکوم می کنند . این نظرات که به میان عامه و خواص مردم رخنه کند باعث بدبینی ناخودآگاه مردم می شود.

به نظر بسیاری از تحصلیکرده های ترکمن طایفه ای کردن انتخابات نیز حاصل کار یاشولی ها است .چرا که استقلال نظر ندارند و این عدم استقلال به دلیل عدم تمکین بزرگان طوایف بزرگ است .به عبارتی طوایف بزرگ با طایفه ای کردن انتخابات به دنبال اهداف خویش هستند و سخنرانی ها و نطق های بسیاری از رگه های طایفه پرستی را می توان به وسیله طوایف بزرگ مشاهده کرد که یاشولی های ترکمن تا به عصر حاضر نتوانستند علیرغم ادعای خود مقابل این پدیده شوم ایستادگی کنند .

گاهی اوقات هم خود به این مسائل دامن می زنند.البته گروهی نیز برای ناموفق بودن این طرح قدیمی و شوم مثالهایی از رای بالای برخی ها می آورند که در مقابل رای بالا انواع تهمت ها را به جان خریدند. بسیاری از کاندیداها،جوانان و تحصیلکرده ها یاشولی ها به رسمیت نمی شناسند آیا منیت خواهی،خودخواهی و خود بزرگ بینی کاندیداها،جوانان و تحصیلکرده ها باعث این امر شده است یا رفتار یاشولی ها نیز در شکل گیری این امر موثر بوده است؟ هنگام رخدادهای حساس اجتماعی چون انتخابات باید به نظرات و سوالات طرح شده احترام گذاشت و واقعیت ها پذیرفت و با گفتن اینکه قصد از سوال خیر است از سوالات مردم نبایدشانه خالی کرد،به عبارتی نباید مصداق ضرب المثل دیگی که برای من نجوشد بگذار سر سگ در آن بجوشد عمل کرد.

نوشتن دیدگاه